Trzydzieści krótkich opowiadań o miłości Janusza Niżyńskiego przeczytałam w grudniu 2019, jednak nie spieszyłam się z recenzją. Mam ten komfort, że piszę na swoje własne zlecenie, pozwoliłam sobie ponosić tę książkę w sercu. 

Relacje utkane ze słów

Trzydzieści krótkich opowiadań o miłości to zbiór opowiadań w konwencji obyczajowej z elementami romansu. Dostajesz do rąk, drogi Czytelniku, trzydzieści historii – ułożonych od najkrótszej do najdłuższej. Zwarta forma umożliwia przeczytanie jednej opowiastki w każdej chwili i dowolnym miejscu.

Wiele tomików opowiadań jest jak patchwork – wielobarwny, niejednorodny fakturą materiałów, pozszywany niewidoczną nitką zamysłu autora.

Trochę tak jest również z Trzydziestoma krótkimi opowiadaniami o miłości, ale tylko trochę. Po przeczytaniu czytelnik orientuje się, że oto zagłębił się w światy tylko pozornie niezwiązanych ze sobą historii, które układają się w quasi–powieść. I wtedy ma ochotę przeczytać ją raz jeszcze, i łączyć ze sobą malownicze miejsca, wniknąć w głębię bohaterów i ich życiowych ścieżek. Znajdziemy postaci, które mogłyby być kimkolwiek, niezwiązanymi ze sobą przechodniami. Nie raz otworzymy drzwi różnych pokoi i spotkamy tych samych bohaterów. Jeden pokój będzie dosłownie – częścią mieszkania,  inny kafejką, w której bohater uwielbia przesiadywać, kolejny – lotniskiem, na którym schodzą lub rozchodzą się czyjeś drogi, albo miastem, które jawi się jako genius loci – dusza i tło ludzkiej relacji. 

O tym, co urzeka mnie w prozie Janusza Niżyńskiego pisałam przy okazji recenzji powieści Rudowłosa ze Starych Babic i to potwierdzam. To „przestrzeń, jaką tworzy słowem wokół swoich bohaterów. Nie są to postaci wycięte z papieru, wysterylizowane ze świata, jakby ten nagle przestał istnieć.”**

Czytelnik znajdzie się tak w warszawskiej znanej knajpce, na jednym z paryskich mostów, jak i w ulubionej kawiarni Chopina w mieście miłości.

Forma jest tu treścią. Pisarz zszył opowieść o losach kilku głównych, wielu drugoplanowych i epizodycznych bohaterów, z wielu rwanych kawałków materii. W kontekście treści to misternie utkana siatka ludzkich relacji, gęstych od uczuć. Pociągnęłam za jeden sznurek, a cała tkanina zatańczyła. Na ile stworzenie szarpanej struktury opowieści było świadomym zabiegiem pisarskim – nie wiem. Poprzez ten zabieg książka tym bardziej prowokuje pytania i refleksje na temat fenomenu życia człowieka – czy składa się ono z porozrzucanych na drodze przypadkowych zdarzeń? Czy, wręcz przeciwnie, układa w logiczny ciąg przyczyn i skutków – wyborów i konsekwencji?

Alias pisarza

Na kartach książki spotykają się w swoistym tangu dwie muzy pisarza – muzyka i literatura.

Smaczku lekturze dodaje fakt, że jeden z głównych bohaterów – Janusz, jest pisarzem i pianistą, który należy do grupy miłośników i amatorskich wykonawców muzyki klasycznej i posługuje się nikiem Janusz12/28. 

Muszę przyznać, że praca śledcza sprawia mi nieziemską radość, a zabieg to swoisty hak, albo –  jak kokietował w Wywiadzie Głębi sam Pisarz –  oko puszczone do czytelnika.* Nie zmienia to faktu, iż zadaje on sobie pytanie – ile jest Janusza w Januszu, czyli ile swojej duszy wlał pisarz w wykreowanego przez siebie bohatera literackiego? Przeczytaj wywiad, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej.

Apetyt na miłość

To nie jest książka dla grzecznych czytelników. Bohaterowie są krwiści, ich wybory często niejednoznaczne, życie momentami nie do zniesienia, a ścieżki poplątane. 

To nie jest romans sensu stricte. Jest to trzydzieści celnie nakreślonych portretów miłości. Czytelnik odkrywa prawdę, że tyle definicji – ile ludzi, tyle oblicz – ile ludzkich spotkań. Znajdziesz tu opowieści o miłości niespełnionej, pełnej pasji, ulotnej jak nasze wyobrażenia, przyziemnej, cielesnej, zazdrosnej, niszczycielskiej oraz czystej i zbawiającej.  Znajdziesz jej oblicze zabawne, groteskowe, uwikłane i wolne jak ptak, który szybuje na nieboskłonie.

Zarówno fabuła, jak bogaty, ozdobny język oraz precyzyjnie obmyślany zamysł konstrukcyjny idealnie stopniują doznania i snują niejednowymiarowe historie.

Zdradzę, że moje ulubione opowiadania to:  Symulacja, Sześć dni oraz Paryż, miłość i fiołki.

Muszę jednak ostrzec – nie bierz tego zbioru do ręki pod żadnym pozorem, jeśli nie chcesz odczuwać, marzyć, tęsknić. 

Ta książka zaostrza apetyt na miłość. 

I z tą myślą Cię zostawię, drogi Czytelniku. 

Kobietą być 

Olga Bartnik

* Z Wywiadu Głębi z Januszem Niżyńskim

** Z Recenzji Głębi powieści Rudowłosa ze Starych Babic. 

Janusz Niżyński, Trzydzieści krótkich opowiadań o miłości, Ridero

Opis książki:

Wydawnictwo: Ridero

Rok wydania: 2018

Forma wydania: druk

Liczba stron: 210

Numer wydania: II /wyd. I, Novae Res, 2016/ 

Rodzaj okładki: miękka

Numer ISBN: 978-83-8155-038-3

Drugie wydanie książki jest  dostępne w serwisie Ridero oraz w sklepiku autorskim Janusza Niżyńskiego.

Marzec, 2020

Wszystkie prawa zastrzeżone